|
Tác động của sỏi thận đối với cơ thể
Sỏi
thận là một dạng của sỏi niệu. Sỏi niệu thường xuất hiện ở nơi có dòng
nước tiểu yếu hoặc đường tiểu quá nhỏ, uốn khúc, bị hẹp hay tắc nghẽn,
do đó những vị trí có sỏi thường là thận, niệu quản chậu hoặc sát bàng
quang, cổ bàng quang, niệu đạo, lỗ sáo.
Sự
di chuyển của sỏi, nhất là những sỏi có gai nhọn sẽ cọ xát vào đường
niệu gây ra những cơn đau lưng, đái ra máu nếu sỏi ở thận, niệu quản.
Còn
sỏi tại bàng quang, niệu đạo sẽ gây đái buốt, đái rắt, đái khó. Nếu bị
kẹt trong cuống đài thận, sỏi sẽ chèn ép làm bế tắc cuống đài thận nên
đài thận giãn nở, lâu dần thận sẽ giãn mỏng như một túi nước. Khi các
đài thận bị căng trướng nước tiểu, sẽ tạo ra áp lực cao tác động vào
thần kinh thận và vỏ thận gây ra cơn đau quặn thận.
Khi sỏi cọ
xát vào đường niệu thì nguy cơ niêm mạc bị phù nề, viêm, là điều kiện
tốt cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm đường tiểu. Người bệnh sẽ thấy
đau lưng, đái buốt, đái rắt, đái đục. Nếu nhiễm khuẩn nặng sẽ dẫn đến
những hậu quả nghiêm trọng như suy thận.
Nếu
thận mủ toàn diện có thể phải cắt bỏ thận. Bế tắc đường tiểu làm tồn
đọng nước tiểu gây viêm nhiễm lâu ngày sẽ dẫn đến xơ hóa thành đường
tiểu kể cả đài thận. Hậu quả của xơ hóa sẽ dẫn đến giảm chức năng co bóp
đường tiểu, chít hẹp làm bế tắc đường tiểu, tồn đọng nước tiểu.
Viêm
nhiễm nặng ở đường tiểu còn làm hoại tử đường tiểu, xuất hiện các lỗ rò
ở bàng quang, niệu quản. Đã có những trường hợp vỡ thận và vỡ bàng
quang do sỏi. Sự hiện diện lâu ngày của sỏi hai bên niệu quản hay sỏi
thận một bên còn bên kia sỏi niệu còn dẫn đến hiện tượng vô niệu (không
có nước tiểu). Chức năng thận sẽ bị giảm nếu có sỏi ở hai bên thận,
nhất là khi có sự kết hợp của viêm nhiễm gây ra suy thận.
Xử trí sỏi thận như thế nào?
Chính
vì những biến chứng nguy hiểm mà sỏi thận gây ra nên có những trường
hợp cần can thiệp cấp cứu để lấy sỏi ngay, có trường hợp có thể trì hoãn
lấy sỏi nghĩa là can thiệp lấy sỏi chủ động theo lịch như mổ lấy sỏi
hoặc tán sỏi. Có trường hợp không cần can thiệp gì đối với sỏi nhỏ không
gây các biến chứng đau nhiều, đái ra máu hoặc gây biến chứng viêm
nhiễm ở thận.
Về điều trị sỏi thận, với bất kỳ loại sỏi nào cũng cần:
- Uống nhiều nước, đảm bảo lượng nước tiểu khoảng trên 2,5 lít/ngày.
- Điều trị các đợt nhiễm khuẩn, viêm nhiễm ở thận.
- Điều trị các biến chứng hay các yếu tố thuận lợi dễ hình thành sỏi.
Khi biết được nguyên nhân hay thành phần của sỏi thì phải điều trị theo nguyên nhân.
Ngày
nay có nhiều phương pháp can thiệp lấy sỏi: Mổ lấy sỏi, tán sỏi ngoài
cơ thể và nội soi lấy sỏi. Chọn cách thức điều trị cũng như tiên lượng
của sỏi thận phụ thuộc vào 2 yếu tố chính: kích thước và vị trí của sỏi.
Về kích thước của sỏi
Là
đường kính lớn nhất đo được của sỏi, khi sỏi nhỏ hơn 5 mm và sỏi nằm ở
đài bể thận thì cố gắng tác động để sỏi có thể rơi xuống bàng quang một
cách tự nhiên và sỏi có thể được đái ra ngoài.
Tán sỏi
Sỏi
thận với kích thước nhỏ hơn 2cm thường được điều trị bằng phương pháp
tán sỏi ngoài cơ thể, tuy nhiên nếu sỏi nằm ở phía đài dưới của thận thì
cho kết quả kém hơn.
Trong
trường hợp sỏi nằm ở vị trí này thì giới hạn chỉ định tán sỏi khi nhỏ
hơn 1cm. Phương pháp mổ lấy sỏi qua da vẫn là một cách điều trị tương
đối an toàn và hiệu quả nên được chỉ định cho các trường hợp sỏi thận có
kích thước lớn, không có khả năng tán hoặc lấy sỏi qua nội soi.
Ngày
nay, với sự phát triển của nội soi niệu quản thì ngoài phương pháp tán
sỏi ngoài cơ thể cũng có thể lấy sỏi qua nội soi. Chỉ định lấy sỏi qua
nội soi phải dựa vào từng trường hợp cụ thể, thể trạng bệnh nhân, chức
năng thận khi phát hiện sỏi cũng như kinh nghiệm của thầy thuốc và
phương tiện của cơ sở điều trị.
Khoảng
50% bệnh nhân mang sỏi nhỏ không có triệu chứng sẽ trở nên có triệu
chứng trong vòng 5 năm. Sỏi san hô ở thận thường liên quan đến nhiễm
khuẩn. Do vậy những trường hợp sỏi to thì nên điều trị ngay khi phát
hiện ra sỏi.
Nhiều người bệnh sỏi thận đã đau nhiều nhưng vì họ
có mắc đồng thời các bệnh tim mạch nên rất e dè khi quyết định nội soi,
tán sỏi ngoài cơ thể hay phẫu thuật.
Đối
với các trường hợp bị sỏi thận có bệnh tim mạch đi kèm như hở, hẹp van
hai lá, 3 lá, suy tim... nếu ở mức độ nhẹ thì vẫn có thể tiến hành tán
sỏi ngoài cơ thể được, ngay cả khi phải phẫu thuật lấy sỏi. Tuy nhiên
các trường hợp này cần có sự phối hợp giữa bác sĩ tim mạch, tiết niệu và
ngoại khoa để có được cách đánh giá và biện pháp điều trị tốt nhất.
TS. Đỗ Gia Tuyển - BV Bạch Mai
| 
No comments:
Post a Comment